KİMYA TARİHİ

KİMYA TARİHİ

Kimya, maddenin yapısını, özelliklerini, bileşimini, etkileşimlerini ve tepkimelerini araştıran bilim dalıdır. Kimya bilimi daha kapsamlı bir ifadeyle, maddelerin özellikleriyle, maddelerin sınıflandırılmasıyla, atomlarla, atom teorisiyle, kimyasal bileşiklerle, kimyasal tepkimelerle, maddenin hâlleriyle, Moleküller arası ve moleküller kuvvetlerle, kimyasal bağlarla,tepkime kinetiğiyle ve kimyasal dengenin prensipleriyle ve benzeri konullarla ilgilenir. Kimya'nın ana alt bilim dalları, analitik,anorganik, organik kimya fizikokimya ve biyokimya dır.

                                                                                                                                                  Lavoisier ve eşi

Kimya'nın tarihi Simya öncesi, Simya dönemi, Geleneksel ve Modern kimya dönemleri olmak üzere 4 ana başlık altında toplanarak incelenebilinir.

Geleneksel Kimya

Bu dönem 17. yüzyıl sonuyla 19. yüzyıl başlarına denk gelmektedir. Johann Joachim Becher 17. yüzyıl ortalarında yanma ile ilgili Phlogiston 

 teorisini geliştirmiştir. Bu teoriye göre her yanıcı madde phlogiston diye adlandırılan kokusuz, renksiz, tatsız ve ağırlıksız bir içerik içermekteydi 

         ve bu içerik yanma gerçekleştiğinde yanıcı madde tarafından ortama salınmaktaydı.Bu teori daha sonra Georg Ernst Stahl tarafından daha popüler bir hale getirilmiş 18. yüzyılın büyük bir kısmında genel kabül 

         görmüştür.1785 1787 yılları arasında Fransız fizikçi Charles Augustine de Coulomb günümüzde Coulomb yasası olarak adlandırılan benzer yüklü maddelerin birbirini ittiği karşıt yüklülerin birbirini çektiği ve bu çekim ya da  itim kuvvetinin hesaplanması için gerekli denklemi de içeren kanununu bulmuştur.                                                                                                                                                                                                                      

 Phlogiston teorisi 18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Lavoisier tarafından çürütülmüştür. Daha önceden Phlogiston teorisine göre de-phogiston maddesi olarak adlandıralan maddenin oksijen olduğunu keşfetmiştir. 1803 yılındaJohn Dalton atom teorisini kraliyet enstitünde ilk kez sunmuştur. Bu teoriye göre farklı elementlerin atomları, farklı ağırlıklara sahiptirler. Bu teorinin bazı ilkeleri;

•Bütün maddeler atomlardan meydana gelmektedir.

•Atomlar daha küçük parçalara ayrılamazlar.

•Aynı elementin bütün atomları birbirinin aynısıdır.

•Farklı elementler farklı atomlara sahiptir.

•Atomların yeniden düzenlenmesi sonucu kimyasal tepkimeler meydana gelir.

•Bileşikler elementlerden meydana gelirler.

•şeklinde ifade edilebilinir. Bu teoriyle modern kimyanın temelleri atılmış olur.

Modern Kimya

Bu dönem 19. yüzyıl ve sonrasını kapsar. Heinrich Geißler (1814-1879) 1854 yılında suyun en yüksek yoğunluğa 3.8 C° ulaştığını kendi icat ettiği bir mekanizmayla göstermiştir (daha sonra bu sıcaklığın 3.98 C° olduğu bulunmuştur). Daha sonra Geisslerin icat ettiği vakum tüpüyle William Crookes atom teorisinde ilerlemeler kaydetmiş ve Cathode ray'i keşfetmiştir.

                                                                                                                                                                                                                                                            Mendeleyev

Eugene Goldstein(1850-1930)'ın çalışmaları protonun varlığını ispatlamıştır.J. J. Thomson (1856 – 1940) kendi atom modelini geliştirmiş ve 1906 yılında Nobel fizik ödülünü kazanmıştır. Mendeleyev periyodik tabloyu 1869 yılında Kimyanın Prensipleri adlı eserinde yayımlamıştır. Bu periodik tabloda bilinen 63 elementi atom ağırlıklarına ve benzer özelliklerine göre sıralamıştır.

Marie Curie (1867 – 1934) radyoaktiviteyi ve sonrasında Polonyum ve Radyum'u keşetmiştir. 1911 yılında Nobel kimya ödülünü kazanmıştır.Ernest Rutherford 3 çeşit radyoaktifliği alfa parçacığı (+), beta parçacığı (-) ve gama ışınını keşfetmiştir. Bu gelişmelerin sonrasında ve öncesinde daha birçok bilim insanının katkısıyla kimya bilimi günümüze ulaşmıştır. 2011 yılı Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası kimya yılı ilan edilmiştir.

Müslümanlar Ve Kimya

                                   

“Kimya” adı, Müslüman bilim adamları tarafından incelenmiş ve geliştirilmiş olan, Arapça “el-Kimya” kelimesinden türetilmiştir. Kimya Ortaçağ Müslüman ilim adamları için herhangi bir esrarlı meşguliyet değil bugünkü anlamıyla kullanılan kimya anlamına gelmekteydi ve 17. yy’a kadar onlar bu ilim dalının otoriteleri olarak kabul edilmişlerdir. Müslümanların kimya alanındaki öncülüğü 200 yıldan fazla sürmüştür ve bu sahada çalışmalar yapmış bir çok Müslüman ilim adamı vardır. Ancak biz burada bu sahadaki başarıları ile öne çıkmış olan üç büyük şahsiyetin çalışmalarına değineceğiz.

Cabir İbn Hayyan (720-813)

Cabir İbn Hayyan, kimyanın babası olarak bilinir. Ebu Musa Cabir İbn Hayyan’ın kesin doğum tarihi tartışma konusu olmuştur. Ortaçağ Latin literatüründe ”Geber” adıyla anılan Cabir hekimlik yapmışsa da elimize ulaşacak şekilde herhangi bir tıbbi yazısı kaydedilmemiştir. Bazı zehirlerin elde edilmesi ona atfedilmektedir. Cabir, Arap simyasının babası olarak da ünlenmiştir.

Hayatının çoğu Kufe’de geçen Cabir'in başlıca katkısı kimya alanındadır. Simya karakterini modern kimyaya hızla değiştiren deneysel araştırmayı tanıtmıştır. Onun ünlü laboratuarının kalıntılarında, ününü 22’si kimya ve simya ile ilgili olan 100 muazzam eserle devam ettiren kitapları yüzyıllar sonraya kalmıştır.

Kimyaya olan başlıca önemli katkısı kristalleştirme, damıtma, kireçlenme, süblimasyon, buharlaştırma, filtreleme, alaşım(civayla karıştırma) ve oksitleme gibi bilimsel tekniklerin mükemmelleştirilmesi ve aynı amaçla birkaç enstrümanın geliştirilmesini içermektedir. Şapın damıtılması ile sülfirik asidi üretmiştir.

Özelliklerine göre, maddelerin üç farklı türünü tanımlamıştır. Birincisi; ruhlar, arsenik ve amonyum klorür gibi ısınınca buharlaşan maddeler, ikincisi; metaller, örneğin altın, gümüş, kurşun, bakır, demir üçüncüsü; tozlara dönüştürülebilen bileşimler kategorisi. Böylece daha sonradan yapılacak metaller, metal olmayanlar ve uçucu maddeler gibi bir sınıflandırmanın yolunu açmıştır. Cabir “Kimyasal maddelerin kendi özelliklerini kaybetmeden nasıl birleştikleri ve gözle görülmeyecek kadar küçük yeni bileşik elementler oluşturdukları” konusunda da yazmıştır. Tüm bunlar günümüzde olağan ve sıradan şeyler gibi görülse bile yaklaşık 1250 yıl önce yapılmış bu çalışmalar Cabir’in zamanının çok ilerisinde bir bilim adamı olduğunu göstermektedir.

Cabir’in en önemli araştırmaları şüphesiz asitler alanında yaptığı araştırmalardır. Cabir döneminde bilinen tek asit asetik asit yani sirke asiti idi. Cabir laboratuarındaki kimyasal deneyleri sonuncunda sülfirik asidi, nitrik asit ve nitrik asit ve hidrokloriğin karıştırılmasıyla elde edilen nitromuriatik asidi keşfederek bir anda asit çeşitleri yalpazesini genişletmiştir. Onun bulduğu bu asitler günümüz kimya endüstrisinde hayatî önem taşımaktadır.

Cabir çok sayıda uygulamalı kimya yöntemini de geliştirdi. Böylece uygulamalı bilimler alanında bir öncü oldu. Bu alandaki başarıları; çeşitli metallerin hazırlanması, çeliğin gelişimi, kumaşın boyanması ve derinin tabaklanması, su-geçirmez kumaşın verniklenmesi, cam yapımında magnezyum dioksidin kullanımını, paslanmanın önlenmesini, altınla süsleme, boyaların ve yağların tanımlanması, saç boyasının yapımı, seramik ve kiremitlerin sırlanmasında kullanılan tuzların keşfi, sirkenin damıtılarak astik aside dönüştürülmesi gibi buluşları içermektedir. Cabir ateşe dayanıklı bir tür kağıdı ve karanlıkta okunabilen bir tür mürekkebi de keşfetmiştir. Bu pratik çabaların yapılması sürecinde, altını çözerek altın suyunu bulmuştur. Damıtma işlemini sistematik ve kolay bir hale getiren “imbik” onun buluşudur. Çeliğin hazırlanması ve metallerin arıtılması üzerindeki çalışmaları bir çok temel tekniğin gelişmesine yol açmıştır.

Eserlerinde deneyselliğe ve doğruluğa büyük bir önem veren Cabir, “Kimyasal özelliklerin büyük kitabı”, “Ağırlıklar ve ölçüler”, “Kimyasal bileşimler” ve “Boyalar” adlı kitaplarında kimyada su banyosunun ve kimyasal fırının kullanımını anlatmış, sülfür ve civa oksit gibi önemli kimyasal maddelerden bahsetmiştir.

Cabir’in eserleri ölümünden 200 yıl sonra Kufe’deki evinin yıkılması sırasında ortaya çıkan labaratuarında bulunmuştur. Yıkıntılar arasında eczacı havanı ve altın da bulunmuştur. Onun çeşitli büyük buluşları, bir çok asidi ilk defa hazırlanması ve sistematik deneyselliğin önemini vurgulaması ve onun adilce  kimyanın babası olarak kabul edilebilmesi, bu gibi eserlerin esası üzerinedir.

                         

Razi (865-925)

Ebu Bekr Muhammed İbn Zakariya al-Razi, tıp, kimya, simya, eczacılık gibi bir çok alanda, buluşlarının çoğu hala geçerliliğini koruyan İranlı bir ilim insanıdır. Razi büyük bir hekim ve kimyacı olup ilk kez çiçek ve kızamık hastalıklarının tedavisini sağlayıp kimyayı tıbba uygulamıştır.

Bilimsel kimyanın kurucusu sayılır. Deneylerde kullandığı tüpleri, imbikleri ve Mîzân-üt-Tabiî adını verdiği hususi teraziyi kendi tasarlar, farklı organik maddeleri damıtmak suretiyle çeşitli yağlar, tuzlar ve boyalar yakalar, demir gibi zor eriyen metaller üzerinde çalışmalar yapar. Bu arada vücut sıvılarını inceler mesela sırf üre üzerine bir kitap yazar.

Razi, kimya sahasında Cabir’in açmış olduğu yolda ilerler, maddenin oluşumunu dört unsurdan (hava, su, toprak ve ateş) değil, atomların birleşmesiyle olduğunu açıklar. Gazlar için ayrı bir başlık açar. Kimya’yı geliştirip sistematize eder ve işin içine mutlaka deney katar. Bu yüzden  Razi’yi “tecrübî kimyanın babası” sayarlar.

Razi sodyum karbonat ile potasyum karbonat arasındaki farkı ortaya koymuş, klorür asiti ile nitrat asitinin elde edilmesi için reçeteler vermiş, “damıtılmış şap suyu”  adını verdiği sülfat asitini bulmuş, karıncaları damıtarak formik asiti (karınca asiti) ilk kez elde etmiştir. Bunların yanısıra kostik sodayı (NaOH) ve gliserini de bulmuştur.

Razi, yapay yollardan elde ettiği ilaçları insanlara vermeden önce, hayvanlar üzerinde dikkatle denerdi. Böylece civa bileşiklerinden bazılarının ilaç olarak kullanılması mümkün oldu. Afyon ve esrardan, hayvanlar üzerindeki denemelerinde anestezi için yararlanırdı. Onun bulmuş olduğu ilaçlardan birinin Fransa’daki adı “Blanc-Rhasis”dir (Razi Beyazı).

230 tane kitabı bulunan Muhammed Ibn Zekeriya al-Razi’nin “Sırların sır kitabı” kimya üzerinedir. O bu kitabta kimyasal maddelerden ve bu maddelerin kullanıldıkları yerlerden bahseder. Razi bu kitabında doğal maddelerin sınıflandırılması konusunda Cabir de dahil olmak üzere kendinden önceki kimyacılardan daha büyük bir uzman olduğunu ispatlar. Doğal maddeleri topraksal, bitkisel ve hayvansal maddeler olarak sınıflandırır. “Sırların sır kitabı”nda yaptığı deneyleri, aşamalarıyla ve kullandığı aletlerle birlikte anlatmıştır. Deneylerinde damıtma, maddelerin toz haline getirilmesi ve kristalleştirme gibi işlemleri 1100 yıldan fazla bir süre önce yaptığını bu kitabından da biliyoruz.

O modern anlamdaki laboratuarı ilk kuran kişidir ve modern kimyanın temellerini atmıştır. Maden eritme potası, cucirbit denen kabak şeklinde bir damıtma kabı yada imbik, ocak ve fırınlar  gibi çoğu günümüzde de kullanılan 20 den fazla deney aleti geliştirmiştir.

Kindî (801-873)

Kindî’nin bir çok kitabı Latince’ye çevrilmiştir, hatta bugün eserlerinin çoğunu Arapça’dan ziyade Latince olarak buluruz. Bileşimli ilaçların pozolojisi üzerindeki çalışması olan bir kitabında ilaçların tesir şiddetlerine ve kalitelerine göre sınıflandırmaya çalışmıştır. El-Kindî, bir ilacın etkisi o ilacı oluşturan basit bileşenlerinin kalitesi ve miktarının tesbiti ile saptanabilir diyerek, artan miktar ve etki arasında bağlantı kurmuştur. Daha sonra temel maddelerin toplam miktarını hesapladı. Kimyada, baz metallerin değerli metallere dönüştürülebileceği fikrine karşı gelmiştir. Hüküm süren simya ile ilgili görüşlerin aksine, kimyasal reaksiyonların elementlerin transformasyonunu meydana getiremeyeceğinde ısrarlı olmuştu. Onun kimya sahasındaki “Parfümler ve damıtma kimyasının kitabı” adlı eseri önem taşır.

Müslümanların pek çok alanda olduğu gibi bu alanda yaptığı buluşlar ve araştırmalar da olduğu yerde kalmadı bilakis tüm dünyaya yayıldı. Razi’nin eserleri Latince’nin yanısıra bir çok yerel dile de çevrilmiştir. Örneğin İtalyan Gerard of Cremona Razi’nin “Tuzlar ve sulfat çalışması ve sınıflandırılması” adlı çok değerli bir eserini tercüme etmiştir.

13.yy’da Albertus Magnus ve Roger Bacon gibi Avrupa’nın önemli bilim adamları Razi’nin bu eserlerinden faydalanmıştır. Özellikle Bacon Arapça eserlerin Latince çevirisinden tanıdığı “Kimya” nın büyük önem taşıdığına inanmıştır.

Müslümanların eserlerinin özellikle Arapça’dan Latinceye tercüme yapılması işlemi 12.yy ortalarında başlamıştır. Cabir’in kitaplarından “Liber Claritatis” 13.yy’ın sonlarına doğru tercüme edilmiştir. 1300 yılı civarında da onun başka bir eseri olan “Mükemmeliyetin toplamı” Latince’ye çevrilmiştir. Bu kitaba Cabir’in diğer dört farklı araştırma kitabı eşlik eder. Bu araştırma yazıları 15. ve 17. yy’da tek ciltlik bir kitap halinde beraber basılmıştır. Bu tek ciltlik eser ise  “Özetler”(The Summa) adıyla bilinir. Bu eser Ortaçağ Avrupası’nın temel kimya ders kitabı olmuş ve bu kimya kitaplarının yeri bir keç asır boyunda doldurulamamıştır.

Kimyadan Nobel Ödülü Alanlar

Yıl	İsim		Ülke	Gerekçe
1901		Jacobus Henricus van 't Hoff	Almanya  Hollanda	"...çözeltilerdeki kimyasal dinamik ve ozmoz basıncı kanunlarını keşfi için..." [10]
1902		Hermann Emil Fischer	Almanya	"...şeker ve pürin sentezi üzerine çalışmaları için..." [11]
1903		Svante Arrhenius	İsveç	"...çözünmenin elektrolitik teorisi için..." [12]
1904		William Ramsay	Birleşik Krallık	"...havadaki asal gaz nitelikli elementleri keşfi için..." [13]
1905		Adolf von Baeyer	Almanya	"...organik boyalar ve hidroaromatik bileşikler üzerine çalışmaları için..." [14]
1906		Henri Moissan	Fransa	"...flor elementini araştırması ve ayrıştırması ile kendi adıyla alınan elektrik fırını için..." [15]
1907		Eduard Buchner	Almanya	"...biyokimyasal araştırmaları ve hücreden bağımsız fermentasyonu keşfi için..." [16]
1908		Ernest Rutherford	Birleşik Krallık  Yeni Zelanda	"...elementlerin parçalanması ve radyoaktif maddelerin kimyası üzerine araştırmaları için..." [17]
1909		Wilhelm Ostwald	Almanya  Rusya	"...kataliz üzerine çalışması ile kimyasal denge ve kimyasal reaksiyon hızları üzerine araştırmaları için..." [18]
1910		Otto Wallach	Almanya	"...alisiklik bileşikler alanındaki çalışması için..." [19]
1911		Marie Curie	Fransa  Rusya	"...radyum ve polonyumu keşfi için..." [20]
1912		Victor Grignard	Fransa	"...Grignard reaktifini keşfi için..." [21]
		Paul Sabatier	Fransa	"...organik bileşikleri hidrojenlendirme yöntemi için..." [21]
1913		Alfred Werner	İsviçre  Fransa	"...moleküllerdeki atomların bağlanması üzerine çalışması için..." [22]
1914		Theodore William Richards	ABD	"...çok sayıdaki elementin atom ağırlığını belirlemesi için..." [23]
1915		Richard Martin Willstätter	Almanya	"...bitki pigmentleri üzerine araştırması için..." [24]
1916	Ödül verilmedi
1917	Ödül verilmedi
1918		Fritz Haber	Almanya  Prusya	"...amonyak sentezi için..." [25]
1919	Ödül verilmedi
1920		Walther Hermann Nernst	Almanya	"...termokimya üzerine çalışması için..." [26]
1921		Frederick Soddy	Birleşik Krallık	"...radyoaktif maddelerin kimyası ile ilgili çalışması ve izotoplar üzerine alıştırmaları için..." [27]
1922		Francis William Aston	Birleşik Krallık	"...radyoaktif olmayan çok sayıda elementin içindeki izotopları keşfi ve tam sayı kuralı için..." [28]
1923		Fritz Pregl	Avusturya	"...organik maddelerin mikroanalizi yöntemini buluşu için..." [29]
1924	Ödül verilmedi
1925		Richard Adolf Zsigmondy	Almanya  Avusturya	"...kolloid çözeltilerin heterojen doğasını göstermesi ve kullandığı yöntemler için..." [30]
1926		Theodor Svedberg	İsveç	"...kolloid sistemler üzerine çalışması için..." [31]
1927		Heinrich Otto Wieland	Almanya	"...safra asitleri ve ilişkili maddeleri araştırması için..." [32]
1928		Adolf Otto Reinhold Windaus	Almanya	"...steroller ve onların vitaminlerle olan bağlantısını üzerine araştırması için..." [33]
1929		Arthur Harden	Birleşik Krallık	"...şeker fermentasyonu ve fermentasyon enzimleri üzerine araştırmaları için..." [34]
		Hans von Euler-Chelpin	İsveç  Almanya
1930		Hans Fischer	Almanya	"...hemin ve klorofil üzerine araştırması için..." [35]
1931		Carl Bosch	Almanya	"...kimyasal yüksek basınç konusundaki katkıları için..." [36]
		Friedrich Bergius	Almanya
1932		Irving Langmuir	ABD	"...yüzey kimyası ile alakalı çalışmaları için..." [37]
1933	Ödül verilmedi
1934		Harold Clayton Urey	ABD	"...döteryum elementinin keşfi için..." [38]
1935		Frédéric Joliot	Fransa	"...yeni radyoaktif elementlerin sentezi ve keşfi için..." [39]
		Irene Joliot-Curie	Fransa
1936		Peter Debye	Almanya  Hollanda	"...X ışınları ve elektronların gazlarda kırınımı ile moleküler yapı ve dipol momentleri hakkındaki çalışmaları sebebiyle..." [40]
1937		Walter Haworth	Birleşik Krallık	"...karbonhidratlar ve c vitamini ile alakalı çalışmaları sebebiyle..." [41]
		Paul Karrer	İsviçre  Rusya	"...Karotenoidler, flavinler, vitaminler ve B2 hakkındaki çalışmaları sebebiyle..." [41]
1938		Richard Kuhn	Almanya  Avusturya-Macaristan	"...karotenoidler ve vitaminler hakkındaki çalışmaları sebebiyle..." [42]
1939		Adolf Butenandt	Almanya	"...cinsiyet hormonları ile alakalı çalışmaları sebebiyle..." [43]
		Lavoslav Ružička	İsviçre  Avusturya-Macaristan	"...polimetilenler ve yüksek terpenler ile alakalı çalışmaları sebebiyle..." [43]
1940	Ödül verilmedi
1941	Ödül verilmedi
1942	Ödül verilmedi
1943		George de Hevesy	İsveç  Avusturya-Macaristan	"...izotopları, kimyasal işlemlerin gidişatını gözlemlemek amacıyla radyoaktif iz olarak kullanma konusundaki çalışmaları sebebiyle..." [44]
1944		Otto Hahn	Almanya	"...ağır çekirdeklerin bölünmesini keşfi için..." [45]
1945		Artturi Ilmari Virtanen	Finlandiya	"...tarım ve beslenme kimyası alanında yaptığı araştırma ve keşifler, özellikle de yem korunması yöntemi için..."[46]
1946		James B. Sumner	ABD	"...enzimlerin kristallenebilmesini keşfi için..." [47]
		John Howard Northrop	ABD	"...enzimleri ve virüs proteinlerini saf halde elde edebildikleri için..." [47]
		Wendell Meredith Stanley	ABD
1947		Robert Robinson	Birleşik Krallık	"...bitki ürünleri, özellikle alkoloidler üzerine araştırmaları için..." [48]
1948		Arne Tiselius	İsveç	"...elektroforez ve adsorpsiyon analizi üzerine araştırmaları için..." [49]
1949		William Giauque	ABD  Kanada	"...kimyasal termodinamik alanındaki katkıları için..." [50]
1950		Otto Diels	Almanya	"...dien sentezini keşfetmeleri ve geliştirmeleri için..." [51]
		Kurt Alder	Almanya  Prusya
1951		Edwin McMillan	ABD	"...uranyum ötesi elementlerin kimyası alanındaki keşifleri için..." [52]
		Glenn T. Seaborg	ABD
1952		Archer John Porter Martin	Birleşik Krallık	"...ayrıştırma kromatografisini keşifleri için..." [53]
		Richard Laurence Millington Synge	Birleşik Krallık
1953		Hermann Staudinger	Almanya	"...makromoleküler kimya alanındaki keşifleri için..." [54]
1954		Linus Pauling	ABD	"...kimyasal bağın doğası üzerine araştırması için..." [55]
1955		Vincent du Vigneaud	ABD	"...kükürt bileşikleri üzerine çalışmaları, özellikle de bir polipeptit hormonun ilk kez sentezlemesi için..." [56]
1956		Cyril Norman Hinshelwood	Birleşik Krallık	"...kimyasal tepkimelerin mekanizması üzerine araştırmaları için..." [57]
		Nikolay Nikolaevich Semenov	Sovyetler Birliği
1957		Alexander R. Todd, Baron Todd	Birleşik Krallık	"...nükleotitler ve nükleotit ko-enzimleri üzerine çalışması için..." [58]
1958		Frederick Sanger	Birleşik Krallık	"...proteinlerin, özellikle de insülinin yapısı üzerine çalışması için..." [59]
1959		Jaroslav Heyrovský	Çekoslovakya  Avusturya-Macaristan	"...polarografik analiz yöntemlerini keşfi ve geliştirmesi için..." [60]
1960		Willard Libby	ABD	"...yaş belirlemesinde karbon-14 kullanımı ile ilgili yöntemi için..." [61]
1961		Melvin Calvin	ABD	"...bitkilerin karbondioksit özümsemesi üzerine araştırması için..." [62]
1962		Max Perutz	Birleşik Krallık  Avusturya	"...küresel proteinlerin yapıları üzerine çalışmaları için..." [63]
		John Kendrew	Birleşik Krallık
1963		Karl Ziegler	Almanya	"...yüksek polimerleri ilgilendiren keşifleri için..." [64]
		Giulio Natta	İtalya
1964		Dorothy Crowfoot Hodgkin	Birleşik Krallık	"...öneml biyokimyasal maddelerin yapısını X ışını teknikleri ile belirlemesi için..." [65]
1965		Robert Burns Woodward	ABD	"...organik sentez ile ilgili başarıları için..." [66]
1966		Robert S. Mulliken	ABD	"...kimyasal bağlar ve molekillerin elektronik yapısını konu alan çalışmaları için..." [67]
1967		Manfred Eigen	Almanya	"...aşırı hızlı kimyasal tepkimelerle ilgili çalışmaları için..." [68]
		Ronald George Wreyford Norrish	Birleşik Krallık
		George Porter	Birleşik Krallık
1968		Lars Onsager	ABD  Norveç	"...kendi adını taşıyan çift taraflı bağıntıları keşfi için..." [69]
1969		Derek Barton	Birleşik Krallık	"...konformasyon kavramının gelişmesine katkıları için..." [70]
		Odd Hassel	Norveç
1970		Luis F. Leloir	Arjantin  Fransa	"...şeker nükleotitleri ve onların karbonhidrat biyosentezindeki işlevlerini keşfi için..." [71]
1971		Gerhard Herzberg	Kanada  Almanya	"...moleküllerin, özellikle de serbest radikallerin elektron yapı ve geometrileri üzerine katkıları için..." [72]
1972		Christian B. Anfinsen	ABD	"...ribonükleazla ilgili çalışması için..." [73]
		Stanford Moore	ABD	"...ribonükleaz molekülünün kimyasal yapısıyla katalitik aktivitesi arasındaki bağlantının anlaşılmasına yönelik katkıları için..." [73]
		William H. Stein	ABD
1973		Ernst Otto Fischer	Almanya	"...organometal bileşikleri üzerine çalışmaları için..." [74]
		Geoffrey Wilkinson	Birleşik Krallık
1974		Paul Flory	ABD	"...makromoleküllerin fiziksel kimyası üzerine temel teorik ve deneysel çalışmaları için..." [75]
1975		John Cornforth	Birleşik Krallık  Avustralya	"...enzimlerle katalizlenen tepkimelerin stereokimyası üzerine çalışması için..." [76]
		Vladimir Prelog	İsviçre  Avusturya-Macaristan	"...organik molekül ve reaksiyonların stereokimyası alanındaki araştırmaları için..." [76]
1976		William Lipscomb	ABD	"...boranların yapısı üzerine çalışmaları için..." [77]
1977		Ilya Prigogine	Belçika  Rusya	"...denge dışı termodinamik konusuna katkıları için..." [78]
1978		Peter D. Mitchell	Birleşik Krallık	"...kemiozmotik kuramın formüllerini bulduğu için..." [79]
1979		Herbert C. Brown	ABD  Birleşik Krallık	"...sırasıyla, bor ve fosfor içeren bileşiklerin organik sentez reaktifleri olarak kullanımlarını geliştirmeleri için..."[80]
		Georg Wittig	Almanya
1980		Paul Berg	ABD	"...nükleik asitlerin, özellikle de rekombinant DNA'nın biyokimyası üzerine temel çalışmaları için..." [81]
		Walter Gilbert	ABD	"...nükleik asitlerdeki baz dizilerinin belirlenmesiyle ilgili katkıları için..." [81]
		Frederick Sanger	Birleşik Krallık
1981		Kenichi Fukui	Japonya	"...kimyasal tepkimelerin davranışını ilgilendiren kuramları için..." [82]
		Roald Hoffmann	ABD  Polonya
1982		Aaron Klug	Birleşik Krallık  Litvanya	"...kristalografik elektron mikroskopisini geliştirmesi ve biyolojik önemi olan nükleik asit-protein komplekslerinin yapılarını aydınlatışı için..." [83]
1983		Henry Taube	ABD  Kanada	"...elektron aktarım tepkimelerinin işleyişi üzerine çalışması için..." [84]
1984		Robert Bruce Merrifield	ABD	"...katı bir matris üzerinde kimyasal senteze yönelik yöntem geliştirmesi için..." [85]
1985		Herbert A. Hauptman	ABD	"...kristal yapılarının belirlenmesine yönelik doğrudan yöntemler geliştirmedeki başarıları için..." [86]
		Jerome Karle	ABD
1986		Dudley R. Herschbach	ABD	"...temel kimyasal süreçlerin dinamiğini ilgilendiren katkıları için..." [87]
		Yuan T. Lee	ABD  Tayvan
		John C. Polanyi	Kanada  Almanya
1987		Donald J. Cram	ABD	"...yapıya özgü etkileşimi yüksek seçicilik gösteren moleküller geliştirme ve kullanmaları için..." [88]
		Jean-Marie Lehn	Fransa
		Charles J. Pedersen	ABD  Güney Kore
1988		Johann Deisenhofer	ABD  Almanya	"...bir fotosentetik tepkime merkezinin üç boyutlu yapısını belirlemeleri için..." [89]
		Robert Huber	Almanya
		Hartmut Michel	Almanya
1989		Sidney Altman	ABD  Kanada	"...RNA'nın katalitik özelliklerini keşifleri için..." [90]
		Thomas Cech	ABD
1990		Elias James Corey	ABD	"...organik sentez kuramı ve metodolojisini geliştirdiği için..." [91]
1991		Richard R. Ernst	İsviçre	"...yüksek çözünürlüklü nükleer manyetik rezonans (NMR) spektroskopsinin geliştirilmesine katkıları için..." [92]
1992		Rudolph A. Marcus	ABD  Kanada	"...kimyasal sistemlerde elektron aktarım tepkimleri kuramına katkıları için..." [93]
1993		Kary Mullis	ABD	"...DNA tabanlı kimya üzerine yöntemler geliştirilmesine yaptığı katkılar için..." [94]
		Michael Smith	Kanada  Birleşik Krallık
1994		George A. Olah	ABD  Macaristan	"Karbokatyon kimyasına katkıları için" [95]
1995		Paul J. Crutzen	Almanya  Hollanda	"Atmosfer kimyası, özellikle ozon incelmesi ve formasyonu ile ilgili çalışmaları için" [96]
		Mario J. Molina	ABD  Meksika
		F. Sherwood Rowland	ABD
1996		Robert F. Curl, Jr.	ABD	"Fullerenleri keşfettikleri için" [97]
		Harold W. Kroto	Birleşik Krallık
		Richard E. Smalley	ABD
1997		Paul D. Boyer	ABD	"Adenozin trifosfat (ATP) sentezini sağlayan enzimsel mekanizmayı aydınlatıkları için" [98]
		John E. Walker	Birleşik Krallık
		Jens C. Skou	Danimarka	"Bir iyon taşıyıcı enzim olan Na+, K+ -ATPazın keşfi için" [98]
1998		Walter Kohn	ABD  Avusturya	"Yoğunluk fonksiyonel kuramını geliştirdiği için" [99]
		John A. Pople	ABD  Birleşik Krallık	"Kuantum kimyasında sayısal metodlar geliştirdiği için" [99]
1999		Ahmed H. Zewail	ABD  Mısır	"Femtosaniye spektroskopi kullanarak kimyasal tepkimelerin geçiş durumları üzerine çalışmaları için" [100]
2000		Alan J. Heeger	ABD	"İletken polimerlerin geliştirilmesi ve keşfi için" [101]
		Alan G. MacDiarmid	ABD  Yeni Zelanda
		Hideki Shirakawa	Japonya
2001		William S. Knowles	ABD	"Kiral olarak katalizlenen hidrojenasyon tepkimeleri üzerine çalışmaları için" [102]
		Ryoji Noyori	Japonya
		K. Barry Sharpless	ABD	"Kiral olarak katalizlenen oksidasyon tepkimeleri üzerine çalışması için" [102]
2002		John B. Fenn	ABD	"Biyolojik makromoleküllerin tanımlanması ve yapılarının analizi için metodlar geliştirmeleri için [...] biyolojik makromoleküllerin kütle spektrometrik analizi için soft desorpsiyon iyonizasyon metodlarını geliştirdikleri için"[103]
		Koichi Tanaka	Japonya
		Kurt Wüthrich	ABD  İsviçre	"Biyolojik makromoleküllerin tanımlanması ve yapılarının analizi için metodlar geliştirmeleri için [...] çözeltidekibiyolojik makromoleküllerinin üç-boyutlu yapılarının belirlenmesi için nükleer manyetik rezonans spektroskopisinigeliştirdiği için" [103]
2003		Peter Agre	ABD	"Hücre zarındaki kanallar ile ilgili keşifler için [...] su kanallarının keşfi için" [104]
		Roderick MacKinnon	ABD	"Hücre zarındaki kanallar ile ilgili keşifler için [...] iyon kanallarının yapısal ve mekanik çalışması için" [104]
2004		Aaron Ciechanover	İsrail	"Ubikuitin-aracılı protein yıkımının keşfi için" [105]
		Avram Hershko	İsrail  Macaristan
		Irwin Rose	ABD
2005		Yves Chauvin	Fransa  Belçika	"Organik sentezde metatez metodunun geliştirilmesi için" [106]
		Robert H. Grubbs	ABD
		Richard R. Schrock	ABD
2006		Roger D. Kornberg	ABD	"Ökaryotik transkripsiyonun moleküler temelleri üzerine çalışmaları için" [107]
2007		Gerhard Ertl	Almanya	"Katı yüzeylerdeki kimyasal süreçler üzerine çalışmaları için" [108]
2008		Osamu Shimomura	ABD  Japonya	"Yeşil floresan proteininin (GFP) geliştirilmesi ve keşfi için"[109]
		Martin Chalfie	ABD
		Roger Y. Tsien	ABD
2009		Venkatraman Ramakrishnan	Birleşik Krallık  Hindistan	"ribozomların fonksiyon ve yapıları" [110]
		Thomas A. Steitz	ABD
		Ada E. Yonath	İsrail
2010		Richard F. Heck	ABD	"organik sentez reaksiyonlarında palladyum-katalize çapraz bağlantıları keşifleri için" [111]
		Ei-ichi Negishi	ABD  Çin
		Akira Suzuki	Japonya
2011		Dan Shechtman	İsrail	"quasikristalleri keşfi için..." [112]
2012		Robert Lefkowitz	ABD	"...G-proteinine bağlı reseptörler konusunda ki katkıları için..." [113]
		Brian Kobilka	ABD
2013		Martin Karplus	ABD  Avusturya	"...Karmaşık kimyasal sistemler için ölçek bazlı modellerin geliştirilmesi için..." [114]
		Michael Levitt	ABD  Güney Afrika
		Arieh Warshel	ABD  İsrail